مروری بر مزایا و معایب فروش آنلاین کتاب در مشهد
کرونا با همه رنجی که در آن دوران به مردم وارد کرد، تلنگری بود برای توجه و استفاده درست از فضای مجازی؛ اتفاقی که سبب شد بسیاری از مشاغل، فضایی برای خود در دنیای مجازی ایجاد کنند. در این میان کتاب‌فروشی‌ها با فعال‌کردن سایت‌های فروش آنلاین توانستند گره از مشکل دیگری نیز باز کرده و پس از گذر از بحران کرونا نیز مردم را با این فرصت تازه و قابلیت‌های آن آشنا کنند.
کتاب به عنوان یکی از ملزومات زندگی علاقه‌مندان از دوران شیوع کرونا از جمله مواردی بود که مردم آن را به صورت آنلاین دریافت کردند و این روند با کاهش تقریبی شیوع این ویروس همچنان به صورت خرید مجازی انجام می‌شود. از این رو در این گزارش، به‌سراغ تعدادی از انتشارات و کتاب‌فروشی‌های سطح مشهد رفتیم تا درخصوص اثرات مختلف فروش آنلاین کتاب بر افزایش خرید کتاب، با آن‌ها گفت‌وگویی انجام دهیم.
یک امتیاز مثبت برای کتاب‌فروشان استانی
مدیر انتشارات خیزران، خریدآنلاین کتاب را یک امتیاز برای کتاب‌فروشان می‌داند و در این‌باره می‌گوید: خرید آنلاین کتاب امتیازی استانی در کشور به شمار می‌رود. بسیاری از علاقه‌مندان در شهر‌های استان ممکن است تمایل داشته باشند به دلایل مختلف کتابی را از مشهد تهیه کنند که فروش آنلاین این امکان را به آن‌ها می‌دهد.
امیر بهروز قاسمی در ادامه با اشاره به اینکه شاید تنهاوجه مثبت شیوع کرونا، جاافتادن اجباری استفاده از خرید آنلاین برای کتاب و دیگر ملزومات زندگی مردم باشد، اضافه می‌کند: این اتفاق سبب شده است فروش آنلاین کتاب، از قبل از کرونا تاکنون، دوبرابر شود که این اتفاق خوبی برای بازار کتاب به شمار می‌رود.
جستوجوی مشتری در سایت‌های خرید آنلاین برای تنوع بیشتر و قیمت کمتر
مدیر شهرکتاب مشهد نیز در این‌رابطه می‌گوید: در واقع فرقی نمی‌کند که مشتری به دنبال خرید کتاب از مشهد است یا شهر دیگری؛ آنچه برایش مهم است تنوع بیشتر و قیمت کمتر کتاب است.
ابراهیم بالاپژو با اشاره به اینکه خرید مجازی سبب صرفه‌جویی در وقت مردم شده است، می‌افزاید: با توجه به افزایش قیمت کتاب در یک سال گذشته، مشتری سایت‌های مختلف را به‌دنبال کتاب مدنظرش می‌گردد تا کتابی را با قیمت مناسب خریداری کند.
به گفته این فعال کتاب، اختلاف قیمت در سایت‌های فروش کتاب چشمگیر است.
بالاپژو همچنین با اشاره به اینکه شهرکتاب اکنون از ۳۱ استان کشور سفارش دارد، ادامه می‌دهد: اینکه مشتری کدام سایت را برای خرید انتخاب می‌کند، به تنوع و قیمت بستگی دارد. همچنین اینکه سایت مد‌نظر چقدر در فضای سئو سرمایه‌گذاری کرده است تا در جستوجوی مشتری در گوگل، سایت دیده شود و نظر مشتری را جلب کند.
مسائل حل‌نشده فروش آنلاین کتاب
مدیر انتشارات آهنگ قلم مشهد اما ترجیح می‌دهد بیشتر از مشکلات حل‌نشده در فروش آنلاین کتاب صحبت کند.
فرخنده فاضل‌بخششی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات فروش آنلاین کتاب، هزینه ارسال و پست بسته ارسالی است، می‌گوید: با توجه به اینکه کتاب جزو لوازم سنگین محسوب شده و هزینه بسته پستی نیز براساس وزن محاسبه می‌شود، هزینه ارسال کتاب برای ناشر بسیار گران تمام می‌شود. البته اداره‌پست برای ناشران تخفیفاتی را در نظر می‌گیرد، اما بازهم این موضوع مشکلاتی را برای ناشران ایجاد کرده است.
فاضل‌بخششی با اشاره به اینکه فروش پی‌دی‌اف توسط برخی سایت‌ها باعث شده است تا دیگرناشران دچار مشکلاتی شوند، نسبت به نبود نظارت کافی بر سایت‌های فروش آنلاین کتاب انتقاد می‌کند.
او همچنین با انتقاد از نبود قوانین مناسب حقوقی در حوزه نشر، اضافه می‌کند: مدتی قبل، یکی از مؤلفان کتاب که اثرش در انتشارات آهنگ قلم چاپ شده بود، از سرقت محتوای اثرش توسط یک فرد متخلف خبر داد و وقتی در پی شکایت از او، به دادگاه رفته بود، نتوانست به نتیجه برسد. دادگاه از او سندی می‌خواست که مشخص کند محتوا سرقت شده، اما از آن سو، به‌خاطر نبود قوانین حقوقی مناسب، قاضی دادگاه نمی‌توانست رأی درست را صادر کند.
مدیر انتشارات آهنگ قلم با تاکید بر ضرورت نظارت سفت‌و‌سخت بر روی سایت‌های فروش آنلاین متذکر می‌شود: این سایت‌ها باید کتابی را که خریداری شده است، طی مدت مشخص برای مشتری بفرستند؛ اما گاه کتاب دیگری را می‌فرستند یا در زمان طولانی آن را ارسال می‌کنند که موجب بدبینی مشتریان می‌شود. برخی سایت‌ها نیز پس از خرید کتاب و پرداخت هزینه آن، در دسترس نیستند و پاسخی به خریدار کتاب نمی‌دهند.
به گفته فاضل‌بخششی، برخی سایت‌های فروش آنلاین کتاب، قراردادی را در اختیار خریدار می‌گذارند که در آن تأکید شده تا ۵ سال، حق فروش کتاب یا اهدای کتاب را به افراد دیگر ندارد؛ که این موضوع به‌نوعی انحصارطلبی این سایت‌هاست و علت آن تجارت آن‌ها با فروش آنلاین کتاب است.
طرحی برای توسعه عدالت فرهنگی
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان‌رضوی با اشاره به مزایای فروش آنلاین کتاب و تأثیر آن بر افزایش سرانه مطالعه کتاب، اظهار می‌کند: در بحث فروش آنلاین کتاب، برخی سایت‌ها اقدام به فروش فایل پی‌دی‌اف می‌کنند که این موضوع بر بحث ترویج کتاب تأثیرگذار بوده است؛ زیرا با توجه به قیمت بالای کاغذ، این سایت‌ها فایل کتاب‌ها را با قیمت مناسب در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهند.
بی‌بی‌فاطمه حسینی در ادامه، به طرح «بازار کتاب» اشاره می‌کند و می‌گوید: این طرح در خانه‌کتاب اجرا شده است و باعث شده تا حتی علاقه‌مندان به مطالعه کتاب در روستا‌ها و مناطق دورافتاده نیز بتوانند به صورت مجازی کتاب مد‌نظر خود را خریداری کنند.
به گفته او، این طرح علاوه بر اینکه موجب برقراری عدالت فرهنگی شده، موجبات نظارت بر سایت‌های فروش آنلاین را نیز فراهم آورده است.
نویسنده: مهدیه قمری
منبع: شهرا آرا نیوز
