مبلمان شهری نیاز اساسی شهرهای خلاق و تعامل محور
امـروزه نقـش مبلمـان شـهری در خدمت رسـانی بـه شـهروندان بـر کسـی پوشـیده نیسـت؛ چـرا كـه مسـلم اسـت علاوه بـر خدمات رسـانی، حفـظ هویـت و زیبایـی سـیمای شـهری نیـز از اولویت بالایی برخـوردار اسـت. گسـترش صنعـت و مدرنیتـه در قـرن اخیـر و رشـد روزافـزون شهرنشـینی، پیامدهـای متعـددی را در زندگـی شـهری بـه ارمغـان آورده اسـت. نابـودی بسـیاری از فضاهـای ارزشـمند شـهری و شـكل گیری شـتابزده و نسـنجیده فضاهای عمومی كنونی در شـهرها بخشـی از ایـن رویـداد بـه حسـاب می آیـد.
كارشناســان و تئوری پــردازان شهرســازی دنیــا معانــی متفاوتــی بــرای شــهر بیــان کرده انــد؛ امــا از میانــه قــرن بیســتم ایــن معانــی بــه هــم نزدیكتــر شــده اند. شــهرها منحصــرا خیابان هایــی بــرای عبــور و مــرور نیســتند، بلکــه محــل تعامــل شــهروندانی اســت كــه در آن زندگــی میكننــد. شــهرها آثـار هنـری بزرگـی هسـتند كـه آفرینندگانـی بـه انـدازه جمعیتشـان دارنـد. هـدف زندگـی شهرنشـینی امـروزه، زندگـی كلونـی وار آدمهـا در كنـار هـم، بـه شـیوة هـزاران سـال قبـل نیسـت.نكتــه قابــل تأمــل اینكــه آیــا مبلمــان شــهری مناســب میتوانــد زمینــه حضــور فعــال مــردم را در شــهر فراهــم نمایــد؟ آیــا در نظــر داشــتن پیشــینه فرهنگــی منطقــهای و بومــی در طراحــی عناصــر مبلمـان شـهری تأثیـری در ایجـاد ارتبـاط بهتـر و پویاتـر بیـن شـهر و سـا كنینش خواهـد داشـت؟ هــدف مطلــوب شــهرهای امــروز ایجــاد محیطــی خــلاق و پرورنــده بــرای مردمــی اســت كــه در آن زندگــی می كننــد.
زندگـی شـهری برخلاف زندگـی سـاده روسـتایی، از زیبایی هـای طبیعـی تهی اسـت. فضاهای شـهری به خودی خود دارای زیبایی بصری نیسـتند. از این رو در فضای میان سـاختمانها و بناها، عناصر مکملی نیاز اسـت تا زندگی شـهری را سـامان ببخشـد، تجهیزاتی که همچون اثاث یک خانـه، امـکان زندگـی در فضای محصور میان سـنگ، بتن و شیشـه را فراهـم آورد.
فضای شهر باید حداکثر ارتباط را با مردم و زیستگاه پیرامون برقرار سازد و تنها وسیله ای که در برقراری این ارتباط موثر است امکانات مناسب شهری می باشد. اثاثیه ، تجهیزات یا مبلمان شهری واژه های رایج این امکانات است که در انگلستان به مبلمان خیابانی و در آمریکا به مبلمان همگانی معروف است. هـدف از طراحـی شـهری و مبلمـان شـهری، ایجـاد محیطـی خلاق و بالنـده بـرای مردمـی اسـت كه در آن زندگـی می كننـد. محیطـی بـا گوناگونـی بسـیار، زمینـه خلاقیـت افـراد جامعـه را فراهـم میكند و زمینـه حداكثـری ارتبـاط شـهروندان و زیسـتگاه پیرامونشـان را برقـرار می سـازد. تنهـا وسـیله تأمیـن و تضمیـن تمامـی ایـن اهـداف «امكانـات مناسـب شـهری» اسـت. در دنیـای امـروز كـه انسـانها از هـم دورتـر و دورتـر می شـوند، یكـی از كاربردهـای عناصـر مبلمـان شـهری، رفتارسـازی و تسـهیل ارتبـاط مـردم اسـت. امـروزه چگونگـی طراحـی مبلمـان شـهری
میتوانـد باعـث تشـدید ارتبـاط مـردم شـود و بیـن آنهـا روابـط اجتماعـی بیافریند. بـه همین دلیل اسـت كـه در طراحـی مبلمـان جدیـد، طراحی هـای قـوس دار، نیم دایـره، مارپیـچ و روبـه روی هـم توصیـه می شـود، چـون ارتبـاط اجتماعـی را توسـعه می دهنـد.
بی شـک طراحـی و اجـرای المانهـا و مبلمـان شـهری كـه متناسـب بـا فرهنـگ و زندگـی مـردم هـر شـهر و حتـی هـر منطقـه از آن باشـد، میتوانـد موجـب بهبـود انسـان محوری و حضورپذیـری مخاطبـان در فضـا و بهـره بـردن از امکانـات بالقـوه آن شـود.
محسن سراجی – مدیر مسئول رسانه خبری تحلیلی هنر مشهد
برگرفته از کتاب ” شیوه‌های بیان در زیباسازی شهری ” تألیف محسن سراجی – انتشارات سخن‌گستر
